Cornelis Lely staat bekend als de man van de Afsluitdijk. Maar je kunt hem gerust de grondlegger van het moderne 20ste eeuws Nederland noemen. Deze biografie gaat over een man van de daad. Het boek laat zien hoe hij zijn stempel drukte op een maatschappelijk beschaafd Nederland, waarvan zijn Zuiderzeeproject een prachtig voorbeeld is.
Schieland is een hoogheemraadschap ontstaan in het jaar 1273. Het achterland van Rotterdam heeft een bewogen verleden. In Schieland bevindt zich ook het diepste punt van Nederland. Of je daar ook moet gaan bouwen, was voor Rotterdam na 1945 geen vraag. Een groot deel van het oude, lage land viel ten prooi aan de stadsuitbreiding.
Het gevaar van het water komt vooral van twee kanten: de zee en de rivieren. Lange tijd vormden de rivieren zelfs het grootste gevaar. Het lukte lange tijd niet die te bedwingen. Talrijke keren braken de dijken door en overstroomden grote delen van het rivierengebied. Deze studie lag ten grondslag aan het project Ruimte voor de rivier.
De Sint Elisabethsvloed van 1421 was een van de ergste stormvloeden die Nederland ooit teisterde. Het welvarendste stuk van Holland veranderde in de Biesbosch. Niet lang daarna kwam een kentering. Prachtige kaarten tonen hoe de bewoners de strijd niet opgaven en land schil voor schil terug op de zee veroverde, ook en juist nabij de Grote Waard.
Hoe machtig was Rijkswaterstaat, dat wel een staat in de staat werd genoemd? Ik promoveerde op de studie van Rijkswaterstaat in de 20ste eeuw en beschrijf een rijksdienst met vele gezichten en heel wat ups and downs. Eén les? Beleid van uitvoering scheiden, zoals nu het geval is, is niet zo verstandig.
De Onderwijsraad is nog steeds een vooraanstaand adviesorgaan van de regering. De verwachtingen waren bij de oprichting hoog gespannen, maar daaraan kon niet tegemoet worden gekomen: de Raad viel ten prooi aan de verzuiling. ‘Een heroïsch verleden heeft Van der Ham’ niet aangetroffen’, schreef NRC Handelsblad in een lovende recensie.
Na het beslechten van de schoolstrijd, kwam er een apart ministerie van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen tot stand. Het departement stond midden in de (verzuilde) maatschappij. Welke ruimte tot het maken van beleid was er? Hoe lagen de verhoudingen tussen de ministers en ambtenaren? Het waren 75 roerige jaren.
Heel wat kinderen in Rotterdam groeiden op in Het Kinderhuis der Hervormde Gemeente voor halfwezen aan de Van Speijkstraat. Ik beschreef de gang van zaken in het huis die in korte tijd aan enorme verandering onderhevig was. Het Kinderhuis blijkt een prachtige afspiegeling van de samenleving: van strenge tucht naar een tijd dat de beleving van het kind centraal kwam te staan.
