Heersen en beheersen

De Deltawerken, Zuiderzeewerken, de aanleg van een netwerk van autosnelwegen, nieuwe kanalen als het Amsterdam-Rijnkanaal: zonder de werken van Rijkswaterstaat zou Nederland een ander land zijn. Als onderdeel van het grote onderzoeksproject ‘Twee eeuwen Rijkswaterstaat’ promoveerde bij de TU Delft ik op Rijkswaterstaat in de twintigste eeuw. Ook in mijn onderdeel van het onderzoek ben ik van drie aspecten uitgegaan: de maatschappelijke rol, de organisatie en het thema ‘aan het werk’. Rijkswaterstaat ontwikkelt zich in deze periode tot een machtige overheidsdienst. Ministers hebben feitelijk vaak maar weinig in te brengen, met uitzondering van een enkeling zoals Cornelis Lely, het voorbeeld van vrijwel alle waterstaatsingenieurs. Vooral door toedoen van Directeur-Generaal Johan Ringers ontpopt de dienst zich als een zeer daadkrachtige organisaties die de noden van de tijd aanvoelt en door ontwikkeling van kennis en kunde. Het was een eer en ook een hele klus om de opgang en neergang van Rijkswaterstaat te mogen beschrijven. Want de neergang zette zich al eind vorige eeuw in. De eerste decennia is deze dienst geen schim meer van wat hij ooit geweest is.